Psikolojik Yıldırmanin Sağlığa Etkileri

Bullyonline sitesinden yaptığım özet çevirilere devam edeceğim. Psikolojik yıldırmanın sağlığa etkileriyle ilgili oldukça detaylı ve kapsamlı bir makale bullyonline sitesinde yayınlanmış.

Tim Field, bullyonline sitesinin kurucusu (maalesef birkaç hafta önce kanserden vefat etti), zorbalığı (bullying veya mobbing) iş yerindeki stresin en önemli, ancak en az tanınan sebebi olarak görüyor. Stres, genellikle çalışanların fazla iş yükünün altından kalkamamasından değil, yetersiz ve zorbalık uygulayan yöneticilerin anlamsız taleplerinden kyanaklanıyor.

Stres iki tipe ayrılır: pozitif ve negatif. Pozitif stres, yeterli ve olgun bir liderliğin sonucunda, herkesin birbirine değer verdiği ve desteklediği bir ortamda oluşur. İnsanlar birbirleriyle tatlı bir rekabet içindedir ve birbirlerini örnek alarak, daha yüksek bir performans gösterirler. Negatif stres, zorbalık ikliminin bir sonucudur. Bu ortamda, tehdit, zor kullanma ve korku, var olmayan yönetim becerilerinin yerini alır. Çalışanlar, yetersiz yönetimi telafi edebilmek için iki misli daha çok çalışmanın karşılığında, normalin yarısı oranda çıktı üretebilirler. Negatif stres, kişinin hayat kalitesini düşürür ve sağlığına zarar verir.

Stres, vücudun bağışıklık (immune) sistemini zayıflatır.

Semptomlar

• Ana semptomlar: stres, korku, uykusuzluk, bitkinlik, travma
• Fiziksel semptomlar: hastalıklara karşı düşük bağışıklığın sonucunda sık yaşanan soğuk algınlıkları, nezle, ateş vs. (özellikle tatil günlerinde), ağrılar ve acılar (açık bir sebebi olmayan), sırt ağrısı, göğüs ağrıları, yüksek kan basıncı, baş ağrısı ve migren, terleme, titreme, hormonal problemler, fiziksel hissizlik (özellikle parmaklar ve dudaklarda), duygusal hissizlik (zevk ve sevgi hislerinin kaybolması), IBS, paruresis, iştah kaybı, yataktan daha yorgun uyanmak vs.
• Psikolojik semptomlar: panik atak, reaktif depresyon (uyum bozukluğu), intihar düşüncesi, stres boşalması, unutkanlık, hafızanın etkisizleşmesi, düşük konsantrasyon, flashback (geçmişteki olayları yeniden hissetme), aşırı suç, kuşku, karışıklık ve kaybolma duyguları, çok yüksek seviyede korku, izolasyon hissi, güvensizlik, umutsuzluk vb; zorbanın bulunduğu ortamı ziyaret etmenin verdiği endişe, zorbayla yüzleşmekten rahatsız olma ve gerginleşme
• Davranışsal semptomlar: gözyaşlarının dolması, alınganlık, öfke patlamaları, saplantı (tecrübe giderek hayatınızı ele geçirir), aşırı kuşku, aşırı duyarlılık, somurtkanlık (ruhsal zarar görmenin bir işareti), ruhsal durumun gidip gelmesi, vazgeçme, kararsızlık, mizah yoksunluğu, aşırı dikkat (zaman, yer ile ilgili), tikler, uyuşturucu malzemelerin artan kullanımı (sigara, kahve, alkol, uyku ilacı, antidepresanlar gibi), zevk için harcamalar, fobiler vs.
• Kişilik üzerindeki etkileri: özgüvenin sarsılması, zayıf benlik algısı, kişinin kendine verdiği değerin ve duyduğu sevginin kaybolması

Bunların dışında, araştırmalara göre, stres, diyabet, astım, alerji, kronik fatigue sendromu ve bazı kanser formlarına da sebep oluyor. Biologist dergisindeki bir makaleye (T cells divide and rule in Gulf War syndrome (and asthma, TB, cancer, ME), Jenny Bryan, Immunology section in The Biologist, (1997) 44 (5)) göre bağışıklık sistemindeki zayıflama pek çok bozuklukla ilişkilidir.

Zorbalığın sonucunda hedef kişinin yaşadığı travmatik etki, pek çok zaman hedef kişilerin niçin kendilerine yapılanları ve kimin sorumlu olduğunu açıkça ifade edemediklerini de açıklar. Hedef kişi yüksek travmanın etkisiyle, olaydan sonra bir yıldan uzun süre yaşadıklarını ifade edemeyebilir.

Önemli bir sorun da, pek çok sağlık personelinin bu tür psikiyatrik zararları teşhis edememesinden kaynaklanır. Yanlış teşhisin sonucunda, hedef kişiyle ilgili şizofreni, paranoya, iş korkusu, okul korkusu, kişilik bozukluğu tanısı konulabilir.

Zorbalığın sonucunda hedef kişide, güçlü korku, utanma, şaşkınlık ve suç duyguları oluşabilir. Bu hisler, zorbalar tarafından, hedef kişinin sessiz tutulması için kullanılır. Bütün tacizciler (çocuk tacizcileri dahil) hedeflerini bu şekilde sustururlar. Bullyonline sitesinde taciz hedeflerinin niçin tacizi bildiremediklerini açıklayan bir makale daha bulunuyor.

İş arkadaşları, pek çok zaman, hedef kişiye olan desteklerini bırakır ve zorbalığa katılır. Bu psikiyatrik zararın seviyesini ve stresi artırır.