Düşmanlık Vehmi

İnsan başkalarının kendisine düşman olduğu vehmine kapılmaya meyilli bir varlık.

Farklı insanlarda, farklı düşmanlık algıları var. Mesela:

- Bütün Amerika ve İsrail, müslümanların altını oymak için planlar kuruyor.
- Bütün çevre ülkeler, Türkiye'nin altını oymak için uğraşıyor.

- Bütün iş arkadaşlarım, beni küçük düşürmek için uğraşıyor.
- Eşimin bütün ailesi, bana düşman.
- Bütün x grubu (aile, akraba, arkadaş, parti, herhangi bir topluluk olabilir), bana veya bizim gruba (aile, arkadaş topluluğu, ülke, parti, takım ...) düşman.

Bunlar gibi algılamalar anlamsız hatta tamamen boş bir düşmanlık yanılgısından kaynaklanıyor. Acaba sebebi nedir bu algı hatasının? Neden bu kadar yaygın ve sık görünüyor?

Neden insan birilerinin kendisine veya kendini ait hissettiği gruba düşman olduğunu düşünmeye bu kadar açık bir kafa yapısına sahip? Düşmanlık algısı, insanda bir menfaat, zevk veya bağımlılık yapıcı bir his mi oluşturuyor?

Acaba bu düşmanlık algılamasının sebebi, insanın benmerkezci düşüncesi olabilir mi? Kendimizi o kadar önemsiyoruz ki, başkalarının da bizi çok düşündüğünü (iyi veya kötü) zannediyoruz. İyi olanları es geçiyoruz, fakat kötü olanlar tehdit oluşturduğundan korkularımızı tahrik ediyor ve zihinsel dikkatimizin aslan payını alıyor.

İnsanın aslında düşündüğü kadar da önemli olmadığını anlaması için, güzel bir deney biliyorum. Bulunduğunuz şehirden uzun bir süreliğine başka bir şehire taşının. Döndüğünüzde, siz yokken, hayatın hiç sorunsuz aktığını göreceksiniz. Pek çok kişi sizin yokluğunuzu hiç hissetmemiş olacak, hissedenlerse, sizi sevdiklerinden özlem duymuş olacak, yoksa size ihtiyaç duyduklarından bir sıkıntı yaşamayacaklar.

Bu konuyu çok önemsiyorum. Çünkü düşmanlıklar hem toplumsal seviyede hem de daha alt dairelerde, insanların hayatına muazzam seviyede zarar veriyor. Gerçek olmasa bile, platonik düşmanlık seviyesinde bile kalsa, yine de insanların mutluluklarına ve üretkenliklerine engel oluyor.