Stokastik dersini ozleyecegim

Geceyarısına 5 dakika kaldı. Yarın stokastik finali var. Bütün hazırlıklar tamam, sınava gireceğiz ve ders bitecek. Gariptir, sanki çok sevdiğim bir dostumdan veya bir yerden ayrılacakmışım gibi hissediyorum kendimi. Çok güzel bir dersti stokastik. Her hafta ödevleri oluyordu. Her ödev, başlı başına bir dertti (!) Çoğu zaman her bir soru, diğer sorulardan çok farklı bir yaklaşımla çözülmeyi gerektiriyordu ve bu yaklaşımın ne olduğunu kendimiz bulmamız gerekiyordu. Refik Güllü Hocamız, sağolsun, gerçekten dersi öyle güzel bir şekilde anlatıyordu ki, acayip lezzet aldım dersleri dinlemekten.

Dürüst olmak gerekirse, bütün dersleri tam anlayarak takip edemiyordum. Bazen bir yerler eksik kalıyordu, ama sonra notlardan dersi tekrar çalışırken, o sırada hocanın dediği bir iki söz aklıma geliyordu ve her şey açılıyordu.

Çok matematiksel ve teorik bir dersti. Pek çok kişi matematikten hiç hoşlanmaz. Matematiği iyi olanların da pek çoğu teorik matematikten hoşlanmaz. Açıkçası ben de teorik matematikte çok yetersiz görüyorum kendimi. Fakat bu dersteki teorik veya uygulamalı konular, benim çok hoşuma gitti. Garip bir dersti diye düşünüyorum. Onlarca ilginç fikir öğrendim ve hepsini birleştirince, stokastik denilen garip konu aklıma yatmaya başladı.

Garip diyorum, gerçekten garip bir konu stokastik. Sezgisel bir yanı vardır olasılık konularının. Bulmaca gibi gelir ilkin insana. 5 defa zar atıldığında, en az bir defa 2 gelme olasılığı nedir? Bu tip soruları çözmek ilkin tamamen sezgisel olarak mümkündür. Fakat biraz ilerledikçe, garip konulara gelirsin: c tane sunucunun bulunduğu bir sisteme, yeni müşteriler "lamda" hızıyla geliyor. Her bir sunucu "mu" hızıyla bir müşteriye hizmet veriyor. Sistemde iki tane müşteri bulunması durumu, ne kadar zaman sürer? İlk bakışta, bu soruyu çözmenin yolu kesin garip anlaşılmaz formüller içeriyordur, diye düşünüyor insan. Ama öyle değil, böyle bir soruyu son derece anlamlı ve anlaşılır yollardan çözmek mümkün ve bu beni çok hayretler içinde bırakıyor. Mesela, şunu düşünün: bir geliş, bir de çıkış süreci olsun. Bunların her ikisinin de süreleri, exponensiyel bir şekilde dağılsın. Bu ikisinden hangisinin önce meydana geleceğini ifade eden sürecin süresinin dağılımı nedir? Exponensiyeldir, hızı da, iki sürecin hızlarının toplamıdır. Bu şekilde anlatınca, matematiksel ilişkilerin içindeki güzellik görünmüyor, farkındayım. Fakat birazcık bunun matematiğini öğrenmeye teşebbüs edin, göreceksiniz, ne kadar ince bir tasarım var.

Öğrenci psikolojisinin temel kurallarından biri, sınavlardan stres duymaktır. Her sınav sıkıntılıdır. Sınav öncesi insan gergindir. Sınavdan çıktıktan sonra öğrenci rahatlar ve bir daha bu dersin yüzünü görmek istemez. Fakat bu derste bu olmuyor. Ders o kadar zevkliydi ki, sınavla bu dersin bitiyor olması, bende ayrılık hüznü bırakıyor :)

Fazla romantik bir yazı oldu. Neyse idare edelim, sonraki yazılarda bu duygusallık tonunu kapatırız.